Foto: uit open bronnen
Het is belangrijk om deze regelingen op tijd te herkennen
Relaties gaan altijd gepaard met uitwisseling, want we ontvangen niet alleen zorg, maar geven het ook weg. In een gezond stel verlopen deze processen natuurlijk en wederzijds. Maar als de ene partner voortdurend meer neemt dan hij of zij geeft, begint de andere persoon het gevoel te krijgen dat hij of zij gebruikt wordt. Zoals psycholoog Mark Travers schrijft in een artikel voor Forbes, is uitbuiting in een koppel niet altijd duidelijk. Het is geen vreemdgaan of liegen, maar eerder een langzame opeenstapeling van kleine manipulaties die geleidelijk het gevoel van intimiteit veranderen. Deze twee belangrijke signalen kunnen je helpen beseffen dat de relatie asymmetrisch is geworden.
1. Ondersteuning heeft altijd een prijs
In een gezonde relatie zorgen partners voor elkaar zonder een beloning te verwachten. Dit is hoe gelukkige koppels functioneren, zoals wordt bevestigd door klassiek onderzoek van de sociale psychologen Margaret Clark en Judson Mills uit 1979.
Maar als een partner alleen maar begint te helpen om er beter van te worden, verandert de situatie. Op het eerste gezicht lijkt het misschien op vrijgevigheid, maar later blijkt het verborgen “emotioneel boekhouden” te zijn. De persoon herinnert je er voortdurend aan hoeveel hij of zij voor je heeft gedaan en veroorzaakt zo een gevoel van schuld.
Iemand kan je bijvoorbeeld steunen voor een belangrijke presentatie, en dit een paar dagen later als argument gebruiken: “Weet je nog hoe ik je vorige week heb geholpen? Nu is het jouw beurt om iets voor mij te doen.” In dit model wordt zorgen een controlemiddel en maakt dankbaarheid plaats voor een gevoel van verplichting.
Als je begint te twijfelen of je hulp moet vragen omdat je weet dat je “ervoor zult moeten betalen”, is dit een ernstig signaal dat de steun van de partner voorwaardelijk is geworden.
2. Er wordt bijna nooit rekening gehouden met jouw behoeften
Een ander kenmerk dat Travers benadrukt betreft de aandacht voor behoeften. Current Opinion in Psychology merkt op dat gezonde liefde niet mogelijk is zonder het vermogen om de partner te horen en te reageren op zijn of haar innerlijke wereld.
Als een persoon je gebruikt, zal hij alleen empathisch zijn als hij er zelf beter van wordt. Hij kan bijvoorbeeld zijn bezorgdheid tonen als jouw stemming direct invloed heeft op zijn comfort. Of hij zal alleen een romantische avond organiseren als hij een nieuw restaurant wil proberen of intimiteit verwacht. Maar als het gaat om dingen die specifiek voor jou belangrijk zijn, verdwijnt de interesse.
In dit soort relatie doet jouw geluk er alleen toe voor zover het de belangen van je partner dient. Je hebt het gevoel dat initiatieven, plannen en compromissen maar één kant op werken.
Vraag jezelf eens af: wanneer was de laatste keer dat je partner plannen alleen voor jou veranderde? Is hij of zij in staat om concessies te doen zonder verborgen irritatie of een poging om “op zijn of haar eigen voorwaarden te onderhandelen”? Als er bijna geen voorbeelden zijn, dan is dat een duidelijk signaal dat de dynamiek van de relatie eenzijdig is geworden.
